D66-PERSBERICHT | 10-05-2023

 

De justitiecommissie LIBE van het Europees Parlement bespreekt op 22 mei 2023 het conceptrapport van Sophie in ´t Veld over een nieuwe richtlijn, die criminele vormen van sanctie-ontwijking definieert en bijbehorende strafmaten formuleert: Violation of Union Restrictive Measures. Het VURM-rapport volgt op een wetsvoorstel van de Europese Commissie.

 

De EU heeft meerdere opeenvolgende sanctiepakketten aangenomen in reactie op de Russische agressie tegen Oekraïne. De effectiviteit van deze sancties hangt samen met naleving ervan door bedrijven en de handhaving door EU-lidstaten. Deze richtlijn heeft als doel dat alle sancties in alle lidstaten op dezelfde stevige manier worden gehandhaafd. Mazen moeten worden gedicht, geitenpaadjes afgesneden en het 'shoppen' naar landen met zwakke handhaving moet worden voorkomen.

 

"Bedrijven en individuen die de sanctiemaatregelen omzeilen of helemaal aan de laars te lappen, moeten een hoge prijs betalen. De lappendeken aan regels en handhaving ondermijnt de sanctiepakketten en onze geloofwaardigheid op het wereldtoneel."

 

De inzet van In 't Veld is om de handhaving zo gelijk als mogelijk te trekken. De EU-lidstaten willen daarentegen veel ruimte om zelf de handhaving vorm te geven, maar dat opent juist de mogelijkheden voor sanctie-ontwijkers om te gaan 'shoppen'. In 't Veld:

 

"Handhaving is de achilleshiel van de sancties tegen Rusland. We zien schepen met Russisch gas en Russische olie rondvaren die simpelweg een omweggetje maken. Diamanten kunnen verhandeld worden en de echtgenoten van Russische bobo's shoppen in Parijs, liggen op het strand aan de Côte d'Azur en zetten hun kinderen op dure privéscholen in de EU. Het moet strafbaar worden om dit soort praktijken mogelijk te maken. Als je iemand of een bedrijf  helpt met het ontwijken van sancties, dan moet daar in de hele EU een zware straf op staan, ongeacht via welke lidstaat het geitenpaadje loopt.."

 

In 't Veld is beducht op de wens van lidstaten om de voorstellen af te zwakken en te vertragen:

"Nationale regeringen hangen het natuurlijk niet aan de grote klok, maar ze zijn helemaal niet happig op stevige handhaving. Daarvoor moeten ze namelijk streng zijn voor belangrijke sectoren in eigen land. Ook nu zijn ze het voorstel van de Commissie al flink aan het uitkleden. Het lijkt bijna alsof zij gewoon geen serieus werk willen maken van feestende en shoppende Russische oligarchenfamilies in luxe badplaatsen in de EU, terwijl Poetin dagelijks Oekraïners uitmoordt. Ik wil dat sanctie-ontwijking en medeplichtigheid daaraan overal in Europa even zwaar gestraft wordt."

 

Naast deze Europese wet wil in ´t Veld dat het Europees Openbaar Ministerie (EOM) de mogelijkheid krijgt om sanctie-ontwijkers te vervolgen, waar een unaniem besluit van de lidstaten voor nodig is. Een tiental lidstaten, waaronder Frankrijk en Duitsland, steunt dit al. Meer lidstaten sluiten zich hier bij aan. Op In 't Velds initiatief komt er op de plenaire agenda in juni een debat over uitbreiding van het EOM-mandaat.

 

VURM: Commissievoorstel vs. Concept-rapport

Het voorstel beoogt niet-naleving te criminaliseren in de hele EU, de minimumstrafmaat gelijk te trekken voor alle lidstaten en huidige mazen in de verschillende nationale wetten te dichten. Het conceptrapport dat in ´t Veld voorlegt aan de LIBE-commissie scherpt het Commissievoorstel op een aantal punten aan. De twee belangrijkste punten zijn

 

• Hogere maximumstraffen in de nationale wet:
  • Voor bedrijven die de wet overtreden: van 1% naar 15% van de omzet uit het voorgaande boekjaar.
  • Voor burgers die de wet overtreden: Mogelijkheid voor de rechter om een maximumstraf van minimaal vijf jaar gevangenisstraf voor iedere vorm van aantoonbare nalatigheid, waar het Commissievoorstel alleen spreekt van grove nalatigheid.
• Vijf aanvullende verzwarende redenen voor een rechter om zwaarder te straffen, waaronder:
  • Wanneer een senior medewerker de sanctieontwijkende overtreding heeft begaan
  • Als de overtreding is begaan met het doel significante financieel voordeel te behalen, dan wel grote uitgaven te vermijden, zowel indirect als direct.
  • Valsheid in geschrifte

 

Voorts stelt in ´t Veld voor dat lidstaten alle geformuleerde verzwarende omstandigheden opnemen in de wet, in plaats van slechts één zoals in het Commissievoorstel. Het Commissievoorstel is een heel goed initiatief, dat wat Sophie in ´t Veld betreft zo snel mogelijk van kracht wordt. Ze streeft naar voltooiing van de Parlementspositie voor de zomer.